Toby Jugs en Character Jugs - mokken van karikaturen

Toby Jugs en Character Jugs zijn kruiken en mokken in de vorm van karikaturale figuren. Ze zijn mooi en grappig. In Groot-Btittanië en Ierland kun je de Toby en Character Jugs op diverse plaatsen tegenkomen. Ze worden er volop gekoesterd en geëtaleerd. Op een plank achter de bar in een hotel in Wales, in de etalage van een antiekwinkel en in een vitrine van een andere winkel vol oudheden. De grappige figuren zijn ware verzamelaarsobjecten, collectibels, geworden. In Amerika staat de grootste collectie in een Toby Jug Museum.

Toby Jugs

Een Toby Jug is een kan of mok in de vorm van een personage. Het is niet precies bekend wanneer de eerste Toby Jug is gemaakt, maar men denkt dat dit in het midden van de achttiende eeuw moet zijn geweest, rond 1760. Een Toby Jug is een personage dat van top tot teen in de mok is verwerkt.

Pottenbakkers in Staffordshire

De originele Toby Jug, met een bruine zoutglazuur, werd ontwikkeld door Staffordshire pottenbakkers. Waarschijnlijk zijn ze gemaakt naar voorbeeld van soortgelijke kannen die in Delft werden gemaakt. Na Staffordshire waren er steeds meer pottenbakkerijen die de mokken ging maken. Eerst in Engeland en later ook elders in de wereld. Ze zijn van aardewerk en met een kleurige glazuur gedecoreerd.

Handgemaakt en met humor

De mokken en kannen werden oorspronkelijk handgemaakt en de karakters van de personages werden vol humor weergegeven. De mokken en kannen werden op beurzen verkocht. Het waren humoristische soldaatfiguren, boeren en beroemde mannen. De volledige figuren werden vaak in zittende houding weergegeven. Later werden de figuren machinaal gemaakt en over de hele wereld verscheept.

Toby Fillpot de zuiplap

De naam Toby Jug is waarschijnlijk afgeleid van Toby Fillpot, een bijnaam voor een lokale zware drinker. Die zuiplap is terug te vinden in een gravure en in een lied dat de Brown Jug heet. Anderen suggereren dat de naam Toby is gebaseerd op het karakter van een Yorkshire boer die enorme hoeveelheden bier kon drinken. Weer anderen denken dat hij werd genoemd naar het personage Uncle Toby in Laurence Stern’s roman Tristam Shandy. Er is ook een theorie dat de naam is afgeleid van Low Toby, een naam voor een overvaller. Precies weten we het niet.

Hele figuur met tricorn hoed

Een Toby Jug is een hele figuur, vaak mannen, ook al zijn er ook vrouwelijke Toby Jugs gemaakt. De figuur gaat gekleed volgens de mode van de 18e eeuw: een lange geklede jas, tricorn hoed, knielange broek, vest en halsdoek. Hij wordt meestal afgebeeld als een nogal dronken personage met een grote bierkruik of drinkglas in de hand. Soms houdt hij een pijp of snuifdoos vast. Het is een levensgenieter met een grote knipoog naar de ondeugende levenshouding. Er zijn verschillende types gemaakt: de bierdrinker, de tabaksnuiver, de vrouwelijke tabakssnuiver, de vrolijke Frans, Martha Gunn – een zeer gezochte vrouwelijke Toby Jug, gebaseerd op een vrouw die heeft geleefd in Brighton – de dronken Parson, zeeman, jonkheer, de dunne man en de man die het glas heft. De tricorn hoed vormt een de schenktuit. De kan heeft vaak een afneembaar deksel en aan de achterzijde is een handvat bevestigd.

Ruige figuren

Wat ook de inspiratie van de pottenbakker is geweest, in het algemeen zijn de Toby Jugs ruige figuren. Ze genieten van verboden vruchten en gaan zich te buiten aan genotmiddelen zoals tabak en alcohol. Veel van de figuren tonen ook hoe hard het leven kan zijn. De figuren hebben bijvoorbeeld pokken, vlekken en missen tanden.

Verzamelaars

De echte verzamelaars zijn helemaal gek van de exemplaren die in de 18e eeuw zijn gemaakt tot halverwege de 19e eeuw. Er waren vele pottenbakkers die met grote vaardigheid en aandacht voor detail in de modellering en schildering de Toby Jugs vormgaven. Enkele van de mooiste vroege kruiken werden in de Staffordshire pottenbakkerijen in Engeland geproduceerd door Ralph Wood, Whieldon, Walton, Astbury en anderen. Hun Toby Jugs doen tegenwoordig hoge prijzen op de antiekmarkt. Ze zijn vrij zeldzaam. Vanaf het midden van de 19e eeuw werden nieuwe technieken geïntroduceerd en kwam de massaproductie op. Uit die periode zijn meer Toby Jugs te vinden die overigens ook verzamelobjecten zijn geworden.

Jugs en Mugs - kannen en mokken

Er zijn ook veel karakterkoppen gemaakt als mokken. Dit zijn de Character Jugs. De mooiste Charater Jugs werden net als de Toby Jugs in Stafforshire gemaakt en door Royal Doulton. De koppen waren vaak herkenbare figuren of karikaturen. Er zijn Jugs en Mugs. Een Jug is een kan waaruit kan worden geschonken en een Mug is een mok waaruit kan worden gedronken.

Toby Jug Museum

In Amerika is een Toby Jug Museum met de grootste collectie Toby Jugs ter wereld.

• American Toby Jug Museum
• 910 Chicago Avenue
• Evanston, Illinois 60202

Lees verder

• Wales – Dunoon Hotel in Llandudno op het schiereiland
• Wales – Llandudno aan de noordkust van het schiereiland
• Ierland – Aran Islands
• Ierland – Dingle en Fungie de dolfijn
• Ierland – Doolin bij de Cliffs of Moher