Thee met de Taliban: journaliste in Afghanistan
Een journaliste woont in Afghanistan en drinkt thee met de Taliban. Verrassend, maar waar. Deedee Derksen vestigde zich in 2008 voor de Volkskrant en Nova in Afghanistan. Als embedded verslaggever mengt ze zich niet alleen onder de Nederlandse en Amerikaanse militairen, maar bij voorkeur ook onder de lokale bevolking. En geeft een verrassend andere kijk op de oorlog tegen de Taliban. Hoe kun je in vredesnaam thee drinken met de Taliban? Hoe overleef je dat?Oorlog in Afghanistan, een land ver, ver weg van onze westerse wereld. Een land dat we enkel kennen van het journaal, van nieuwsberichten op internet. Beelden van militairen, bombardementen, Talibanstrijders als de grote tegenstander hebben de meesten van ons wel op het netvlies staan. Maar zo'n beeld kan ook eenzijdig zijn. Daarom is het boek van Deedee Derksen interessant om te lezen: zij embedde zich geleidelijk aan in onder de bevolking. En belicht de situatie van vele andere kanten.
Dit artikel geeft informatie over:
- Oorlog in Afghanistan: waarom?
- Journaliste naar Afghanistan
- Bestrijden van terrorisme
- Wat is de herkomst van de Taliban?
- Wie is de Taliban, en stammenstrijd
- Burgers sluiten zich aan bij de Taliban
- Taliban wordt moderner
- Is de westerse oorlog tot nu toe een succes, of niet?
- Lokale journalisten vs. westerse
- Mening van deze auteur
- Gegevens
Afghaanse burger en westerse militair / Oorlog in Afghanistan: waarom?
Om het verhaal van Deedee beter te kunnen volgen lezen we eerst (op Wikipedia) waar de oorlog in Afghanistan om begonnen is:De oorlog in Afghanistan begon in oktober 2001. Deze oorlog maakt deel uit van de door de VS uitgeroepen 'Oorlog tegen het terrorisme'. Na het installeren van een nieuw Afghaans bewind, eerst met een overgangsregering en vervolgens met een nieuwe grondwet de Islamitische Republiek Afghanistan, bleven verdreven strijders van de Taliban jarenlang proberen dit bewind omver te werpen. Daarbij zouden zij vooral door het plegen van bomaanslagen opereren vanuit bases in Pakistan, na de vernietiging van hun bolwerken in Afghanistan.
Journaliste naar Afghanistan
In 2008 werd journaliste Deedee Derksen door de Volkskrant gevraagd om als oorlogscorrespondent naar Afghanistan te gaan. In eerste instantie is ze er telkens maar 2 of 3 weken, de maximale tijd voor een buitenlandredacteur. Later krijgt ze de kans om ook voor het actualiteitenprogramma Nova te gaan werken, en vestigt zich permanent in Kabul als de enige journalist. Dit biedt haar de kans om zich veel meer in de oorlogssituatie te verdiepen. Ze beschrijft haar gesprekken met militaire leiders, haar overpeinzingen, haar waarnemingen. Haar persoonlijke veelvuldige contact met de lokale bevolking en de informatie die ze daaruit verkrijgt is cruciaal voor de inhoud van haar boek.Bestrijden van terrorisme
De reden van de westerse oorlog in Afghanistan lijkt helder: strijd tegen het terrorisme, in de praktijk tegen de Taliban.Wat is de herkomst van de Taliban?
Taliban is het meervoud van talib, dat student (van theologie) betekent. De Talibanbeweging ontstond in de eerste helft van de jaren negentig in Kandahar in reactie op het wangedrag van de gewapende troepen, die het communistische regime hadden verjaagd en nu tegen elkaar vochten. Hun strijders waren destijds afkomstig van koranscholen in Afghanistan en later ook Pakistan. In 1994 namen de Taliban Kandahar in en tegen het eind van de jaren negentig hadden ze bijna het hele land in handen. Hun strenge bewind, gecombineerd met economische achteruitgang, maakte hen echter uiteindelijk impopulair bij grote delen van de bevolking.
De oorsprong van de Taliban lijkt niet zo slecht, maar de uitwerking is op zijn zachtst gesteld 'te sterk'. Het extreme bewind laat geen ruimte voor vrijheid van meningsuiting bij de bevolking. Terroristische acties zijn, in onze westerse ogen, nooit te vergoelijken.Connecties van de Taliban met Al Qaida hebben tot gevolg dat de oorlog ook deze beweging bestrijdt:
Al Qaida (letterlijke vertaling: de basis), is een islamitische paramilitaire beweging die door velen wordt beschouwd als een terroristische organisatie. Al Qaida opereert meer als een netwerk dan als een organisatie, de organisatie voert zelf terroristische aanslagen uit, maar verleent ook diensten (zoals logistieke ondersteuning en training) aan andere terreurorganisaties.
Een nobel streven op zich. Wie wil er terrorisme in de wereld? De westerse wereld in ieder geval niet.Wie is de Taliban, en stammenstrijd
Echter uit het verhaal van Deedee blijkt steeds meer dat het helemaal niet duidelijk is wie zich aan de kant van de Taliban geschaard heeft, en wie niet. Hoe zit dat?Iets wat we in Nederland niet (meer) kennen, woedt nog altijd in Afghanistan: de stammenstrijd. Deedee schrijft daarover:
"Stammenstrijd ligt bijvoorbeeld aan de basis van de Afghaanse politiek. Van welke (sub) stam je bent, bepaalt of je wordt vertegenwoordigd in het bestuur. Veel mensen die de wapens oppakken horen bij (sub)stammen die zijn uitgesloten. Talibanstrijders zijn dus in eerste plaat Afghanen, en de Afghaanse samenleving als geheel is gewelddadiger en extremistischer geworden als gevolg van tientallen jaren oorlog. Er zijn talloze gewapende groepjes actief - ook in naam van het officiële bestuur."
Ze vraagt zich af: "Waarom blijft er dan toch het beeld bestaan van de Taliban als een aparte en bijzonder bloeddorstige sekte?"
Dit geeft een heel ander beeld op de oorlog, want het blijkt dat de tegenstander 'vluchtig' is, hij verandert van persoon. Dat is lastig vechten in een oorlog, als je niet weet wie de tegenstander is, en daardoor: waar je hem kunt vinden!
