recensie

Oma's gezondheidsgids, Lelord Kordel

Oma wordt er natuurlijk steeds bij gehaald als het over gezondheidsmiddeltjes gaat. Zo deed ook, al 30 jaar geleden, een Pools Amerikaanse voedingskundige Lelord Kordel toen hij het boek Oma's gezondheidsgids schreef. Dat neem ik Kordel niet kwalijk want de oorspronkelijke uitgave noemde 'Natural Folk Remedies'. Er is ook niks tegen oma of opa, alleen worden de middeltjes niet beter omdat oma ze kende.

Lelord Kordel

Kordel werd geboren in Warschau in 1904, emigreerde met zijn ouders naar Amerika. Hij groeide op in Chicago, waar hij ook biochemie studeerde, kwam in contact met de Britse natuurarts Arbuthnot-Lane, waardoor hij belangstelling kreeg voor natuurlijke gezondheid en geneeskrachtige kruiden.

In de jaren 40 opende hij een gezondheidscentrum in Beverly Hills of all places en na de Tweede wereldoorlog begon hij aan succesvolle carrière als gezondheidsschrijver. Zijn boeken werden zelfs een hype in Amerika en filmsterren zoals Glora Swanson, Zsa zsa Gabor en Raquel Welch volgden zijn voedingsvoorschriften.

Hij was blijkbaar zelf ook een levende reclame voor zijn eigen gezondheidssysteem, Kordel bleef namelijk zeer vitaal tot op hoge leeftijd en stierf in 2001, niet ver van de 100 jaar dus.

Oma's gezondheidsgids

In Natural Folk Remedies, vertaald als Oma's gezondheidsgids, beschrijft hij op een prettige en persoonlijke manier zijn reizen door de hele wereld op zoek naar de 'gezondheidsgeheimen' van natuurvolkeren. Van medische wonderen uit de bijenkorf, over medicijnen uit de zee, tot Russische remedies voor specifieke problemen. Ook sexstimulantia en hormoonoppeppers mochten natuurlijk niet ontbreken. Verder komen aan de orde Chinese volksgeneeskunde, keukenmiddeltjes tegen alle kwalen en een hoofdstuk 'Echte flower power.

Er worden hele gewone bekende planten zoals knoflook besproken maar ook, nu nog steeds onbekende planten, die soms zelfs niet op naam te brengen zijn. Vervelend als zo'n plant ook voor ons waardevol kan zijn maar voor een herborist ook boeiend om te proberen zo'n plant te determineren.

Een voorbeeld van zo'n kruid met grote verdiensten is hoean ljen, een Chine­se ranonkelsoory. De Chinese variëteit heeft zijn naam te danken aan het glanzende netwerk van wortelstengels. En juist dit netwerk van schitterende draden levert het medicijn op dat door de eeuwen heen voor een verscheidenheid van aandoeningen is gebruikt.

Hoean Ljin

Dr. Lin gaf mij, beschrijft Kordel, mijn eerste aftreksel van hoean ljen ten geschen­ke - vier theelepels van de gehakte, gedroogde wortels in een liter kokend water. Laat het dertig minuten trekken in een glazen pot, zeef dan het aftreksel, laat het afkoelen en bottel het mengsel. Men kan dit het beste in een koelkast bewaren. Het is uitstekend bij een van de volgende aandoeningen:

• Als mondwater. Na iedere maaltijd en voor het naar bed gaan twee eetlepels om te spoelen en te gorgelen. Voor een maximaal resultaat dient het één à twee minuten in de mond te worclen gehouden.
• Diarree. Iedere drie uur, de hele dag en avond, een klein wijn-glas.
• Zwellingen. Stukjes katoen in het aftreksel geweekt en als kompres op de zwelling aangebracht.
• Slechte eetlust. Een maatglaasje vol, ongeveer een half uur voor het eten.

Maar ik ben er nog steeds niet achter wat die Hoean ljin zou zijn. Tot de ranonkelachtigen behoren onder andere de boterbloem, een nogal giftige familie waarvan ik de planten niet zomaar zou opeten.

Fo-ti-tieng

Een minder problematische maar toch wel mysterieuse plant, die Kordell ook beschrijft is Fo-ti-tieng. Alleen de naam al bevordert je gezondheid. De Nederlandse naam is dan ook Langleefkruid en de Latijnse naam Hydrocotyle asiatica. Dit kruid is in het Oosten even beroemd als ginseng en heeft ook min of meer dezelfde werking. Het heeft een energiegevend en verjongend effect op de hersenen. Men zegt dat 2 verse blaadjes per dag de geestelijke vermoeidheid voor altijd uitbannen. Met fo-ti heeft men volgens de Franse biochemicus Lepine 'een zeldzaam tonicum dat een opmerkelijk energiegevend effect heeft op zenuw- en hersencellen'. Dit is de beschrijving van Kordell. Wie die Franse biochemicus is heb ik ook niet kunnen ontdekken.

Je begrijpt al dat ik een soort haat-liefde verhouding heb met dit soort populistische boeken. Ik waardeer ze om hun enthousiaste, toegankelijke manier van schrijven, maar het gevolg daarvan is dat de informatie oppervlakkig en overdreven is. Alhoewel ik dat Kordell niet helemaal mag aanrekenen. Vooral de onduidelijke informatie in deze oorspronkelijk Engelstalige boeken heeft dikwijls te maken met het verkeerd of niet nauwkeurig vertalen van de plantennamen. In elk geval, voor kruidenliefhebbers blijft dit boek wel prettig, boeiend en informatief om te lezen.

Andere boeken van Kordell

Health the Easy Way (1946), Health Through Nutrition (1950), Eat and Grow Younger (1952), Eat Your Troubles Away (1955), Cook Right – Live Longer (1962), Natural Folk Remedies (1972), Eat and Grow Slender (1977), How to Keep Your Youthful Vitality After Forty, and The Easy, Low-Cost Way to Total Beauty