recensie

Recensie van Vleugelslag (Wally Lamb)

Wally Lamb (1950) is een auteur met diverse bestsellers op zijn naam. Hij is geliefd om zijn psychologische romans, waarin hij personages zo levensecht beschrijft dat het lijkt alsof je ze werkelijk kent. Dit is het geval in zijn debuutroman Walvismuziek (vertaling van She’s Come Undone,1992) en in Vergeef me (vertaling van I Know This Much is True, 1998). Ook in zijn meest recente roman, Vleugelslag (vertaling van The Hour I First Believed, 2008), is hij hierin geslaagd.

Inhoud

Vleugelslag is gebaseerd op de chaostheorie: de vleugelslag van een vlinder zou maanden later elders een orkaan tot gevolg hebben. Zo hebben de gebeurtenissen in het boek ook hun uitwerking op de personages en beïnvloeden ze in sterke mate hun verdere leven. Dit geldt vooral voor de gebeurtenis die de rode draad in het verhaal vormt: de schietpartij op Columbine High School in Littleton, VS, die werkelijk plaatsvond in 1999.

De hoofdpersonen in Vleugelslag zijn Caelum Quirk en zijn vrouw Maureen. Ze werken beiden op Columbine High School; Caelum als docent, Maureen als schoolverpleegkundige. Op een dag, als Caelum de stad uit is, dringen twee scholieren de school binnen om er vervolgens een bloedbad aan te richten: ze schieten twaalf scholieren en een docent dood. Maureen overleeft het drama, maar raakt zwaar getraumatiseerd.

Caelum and Maureen keren terug naar Colorado, waar ze oorspronkelijk vandaan komen, in een poging hun leven weer op te bouwen. Terwijl Maureen tegen haar angsten vecht maar desondanks steeds dieper wegzakt, ontdekt Caelum in hun huis, dat al tijden familiebezit is, dagboeken en brieven van enkelen van zijn voorouders. Deze gaan vijf generaties terug en onthullen ondenkbare geheimen die nog steeds het heden beïnvloeden.

Ontroerend en weerzinwekkend

Lamb beschrijf de rampzalige dag van de schietpartij en de aanleiding ertoe op bijna journalistieke wijze, maar weet de emoties van de hoofdpersonen klein en intiem te houden. Ontroering en weerzin gaan hand in hand. Het verhaal wordt verteld vanuit Caelums perspectief en combineert een levensechte fictieve geschiedenis met niet-fictieve elementen, die alle zeer nauwkeurig en zorgvuldig beschreven en gedocumenteerd zijn. Met name de dagboekfragmenten van de daders van het Columbine High School-drama zijn huiveringwekkend, maar knap in het verhaal verweven. Fictie en feiten vloeien zo op een natuurlijke manier samen.

Levensechte personages

Ook de (fictieve) personages zijn levensecht en geloofwaardig. Vooral de twee hoofdpersonen, Caelum en Maureen, maken een overtuigende en verklaarbare ontwikkeling door. Hun relatie verandert als gevolg van enerzijds Maureens trauma en anderzijds Caelums zoektocht naar identiteit en naar de zin van gebeurtenissen: de chaostheorie op kleine schaal.

Chaostheorie op grote schaal

Toch zijn het niet slechts de schietpartij, het trauma van Maureen en de zoektocht van Caelum die centraal staan; het verhaal gaat óók over de zoektocht van Amerika naar een leefbare samenleving en over het collectieve trauma van de Amerikanen na diverse ingrijpende gebeurtenissen in hun land (bijvoorbeeld de Amerikaanse Burgeroorlog van 1861-1865, het bloedbad in Littleton en de aanslagen van 11 september 2001) die de maatschappij hebben veranderd: de chaostheorie op grote schaal. Politieke en sociale thema’s worden breed uitgemeten, wat niet alleen interessant is voor Amerikanen, maar zeker ook voor buitenlandse lezers die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis en maatschappij van de VS.

Kortom, Vleugelslag is een lezenswaardig boek dat je, ondanks de ruim 700 pagina's die het telt, maar moeilijk aan de kant kan leggen. Lamb is erin geslaagd een persoonlijke tragedie te combineren met politieke en sociale thema's op een voor de lezer aansprekende wijze. Bovendien is het boek bijzonder informatief voor niet-Amerikaanse lezers, omdat het handelt over de geschiedenis, cultuur en samenleving van de VS. Al met al genoeg ingrediënten om het tot Lambs derde bestseller te maken.