recensie

Boekrecensie: Minder focus, meer effect door Srini Pillay

In onze westerse maatschappij is er sprake van een obsessie voor focussen en resultaatgericht werken. Tegelijkertijd hebben veel mensen last van stress of een burn out. Met het advies om te leren loslaten weet niet iedereen goed raad en het is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Het boek 'Minder focus, meer effect', van neurowetenschapper, therapeut en psychiater Srini Pillay kan ons wellicht verder helpen. Hij zegt niet alleen wat goed voor ons is, maar kan in de meeste gevallen ook uitleggen hoe en waarom het werkt.

• Titel: Minder focus meer effect, voor meer creativiteit, succes en plezier in je leven
• Auteur: Srini Pillay
• Uitgever: Kosmos Uitgevers
• Jaar van uitgave: 2017
• ISBN: 978 90 215 6540 8
• Prijs: € 18,99

Frustrerend

Het is bekend dat je, wanneer je te veel focust op een probleem, vaak niet tot een oplossing komt. Je raakt gefrustreerd en vermoeid. Je gooit het bijltje erbij neer, of als dat niet kan en er is haast geboden, neem je een verkeerde beslissing. Een andere ervaring is er ook: je hebt zitten broeden op een oplossing, maar je komt er niet uit en je hebt nog andere dingen te doen; je laat het probleem even voor wat het is. Als je staat te strijken, op je beurt wacht of in de file staat, komt je (een begin van) een oplossing opeens glashelder voor de geest. Hoe kan dat?

Neurale verbindingen

Volgens de auteur zijn onze hersenen geprogrammeerd om verbindingen te leggen. Niet alleen met wat direct naast of voor ons ligt, maar ook met dingen die we ons niet eens bewust zijn. Kijk je alleen naar voren, of opzij, dan mis je alles wat daartussen of daarbuiten te vinden is. Dan mis je dus een boel. Wanneer je je focus loslaat en om je heen gaat kijken, gaat flierefluiten, komen in je brein verbindingen tot stand die je wél helpen. Pillay noemt dit 'ontfocussen'. "In de meest fundamentele zin is dit het proces waarbij je brein ontspant zodat het paraat staat, opgeladen en gecoördineerd is zodra je het nodig hebt. Dit is geen vorm van wensdenken maar wetenschappelijk aangetoonde neurologie."

Ontfocussen

Focussen is goed, maar wissel het af met ontfocussen! "Wie een werkbare balans leert te vinden tussen focussen en ‘ontfocussen’, wordt effectiever, productiever en vindingrijker, wat uiteindelijk ook kan bijdragen aan een ‘algemeen geluksgevoel’”, aldus Pillay. Ontfocussen kan op vele manieren, en het fijne is: je kunt het leren, en vast en zeker doe je het ook al in zekere mate, ook zonder je ervan bewust te zijn. Het doel van Pillay is je bewuster te maken van de mogelijkheden van ontfocussen, zodat je je wereld groter maakt.

Hoe doe je dat?

Hoe zorg je ervoor dat je hersenen zoveel mogelijk verbindingen maken die je helpen een oplossing te vinden, in plaats van je slechts op één mogelijk oplossing blind te staren? Een kleine greep uit de vele mogelijkheden.

• spreid je alternatieven (want die zijn er!); bloed stroomt weg van het conflictcentrum en terug naar de hersengebieden die je helpen bij het voltooien van je dagelijkse taken;
• heb je een relatieprobleem? Vraag de ander met je mee te denken, begin daar al vroeg mee, en probeer niet alles zelf op te lossen;
• gebruik je verbeelding niet om een vervelende situatie te ontvluchten, maar juist om oplossingen te vinden;
• praat tegen jezelf op een positieve manier: "Kom op Serena, je kunt het!" of: "Wat doen andere mensen in mijn situatie?" (in plaats van: "Waarom moet mij dit altijd overkomen?" Of: "Ik ben waardeloos.");
• Denk niet te veel over de dingen na. Wissel regelmatig af met bezigheden die je afleiden, zoals tuinieren, dansen, zingen, wandelen, puzzelen.

Srini Pillay

De schrijver lijkt iemand, zo zou je kunnen denken, die heel gefocust en met succes zijn carrière heeft uitgestippeld. Maar ook iemand, zo blijkt, die met tal van voorbeelden uit zijn praktijk zijn credo, het belang van juist minder focussen, schraagt. Dat maakt nieuwsgierig: ondanks, nee, dankzij, zijn motto heeft hij iets weten te bereiken. Je krijgt veel onbekende informatie voor je neus en sommige hoofdstukken zullen je wellicht bijzonder aanspreken. Vooral krijg je de geweldige kans een blik in de praktijk van een therapeut te werpen. Daarbij doet hij ook nog zijn aanpak uit de doeken en moedigt hij je aan het zelf te proberen.

Voorspellende gave

Zijn boek is gelardeerd met verhalen over succesvolle mensen, hoe zij het aangepakt hebben, tegen alle adviezen en verwachtingen in. En met voorbeelden van mensen die met alle macht (focus!), hun problemen vruchteloos probeerden te tackelen, hun baan trachtten te redden of een scheiding als onvermijdelijk zagen. Je leest beweringen waarvan je je afvraagt of het waar is, hoe het kan en of het klopt. Zoals wanneer de schrijver het heeft over voorspellingen doen (die uitkomen!), iets wat volgens hem iedereen kan. Of, wanneer hij je aanraadt bepaalde oefeningen te doen die volkomen zinloos lijken; zoals het zoeken van overeenkomsten die er op het eerste gezicht niet zijn, bijvoorbeeld tussen een vliegtuig en een vos. Je zult zelf aan de slag moeten om te zien of je er inderdaad iets aan hebt en of het werkt.

Een betere versie van jezelf

Er zijn altijd eigenschappen waarvan je denkt dat anderen ze hebben, maar jij niet. Niet volgens Pillay! Volgens hem kun je jezelf veranderen (en dus verbeteren). Zo leert hij je je creativiteit aan te boren (waarvan je niet wist dat je die had); je leert multi-tasken zonder gestrest te raken; jezelf deblokkeren als je vastzit; een desillusie omzetten naar grootsheid, etc. Kortom: een betere, nee, de beste versie van jezelf worden. Zou je dat niet willen? Of klinkt dat als het zoveelste Amerikaans-optimistisch zelfhulpboek waar iedereen gelukkig van wordt? Toch niet. De oefeningen zijn praktisch. Wie geen therapie kan of wil betalen en het liever zelf doet, heeft aan dit boek een fijn hulpmiddel. Een portie zelfdiscipline komt er uiteraard wel bij kijken.

Uitdaging

Een polyglot kan zonder blikken of blozen beweren dat iedereen meerdere talen kan leren en je daartoe vervolgens uitdagen. Maar voor wie heeft het zin om zoveel tijd en moeite doen om heel veel talen te leren? Pillay daagt je uit om meer uit je leven te halen; alles wat er in zit. Dat is een uitdaging die voor iedereen interessant kan zijn. Zijn tips en adviezen, en de onderbouwing daarvan, zijn helder. En … als je het stapje voor stapje aanpakt, kiest wat voor jou het belangrijkst is, dan hoeft het niet bij een intentie te blijven.

Hulpmiddel

Mogelijk heeft met dit boek onze obsessie met focussen en resultaatgericht werken zijn langste tijd gehad. Pillay legt prettig leesbaar uit hoe we onze energie vretende gedachten kunnen omzetten in bruisende inzichten. Door te ontfocussen: door van perspectief te veranderen, bij jezelf te blijven, spontaan te durven zijn, op ontdekking te gaan, te visualiseren, etc. En hij legt uit hoe je dat aanpakt en wat werkt. Daarmee is het een waardevol hulpmiddel voor ons leven van alledag. Hoe waardevol hangt af van hoe serieus je het aanpakt.