recensie

Recensie dichtbundel: 'Als je goed om je heen kijkt ...'

'Als je goed om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is: gedichten voor kinderen van alle leeftijden' is een dichtbundel met 365 gedichten van Nederlandse en Vlaamse schrijvers. De bundel is op een speciale manier gerangschikt in negen afdelingen, zodat ze samen de loop van een dag, een jaar en een leven suggereren. De samenstellers hebben hun eigen voorkeur gevolgd bij het maken van de bundel. De gedichten zijn overwegend van na 1945, alleen onmisbare gedichten van voor die tijd zijn ook opgenomen. Achterin de dichtbundel is korte informatie gegeven over de schrijvers van de gedichten, er is ook een alfabetische inhoudsopgave om gedichten terug te kunnen vinden. De titel van de gedichtenbundel is eigenlijk een gedicht, namelijk 'De ontdekking' van K. Schippers. De samenstellers beogen met het boek dienstbaar te zijn bij de ontdekking van de wereld en van de woorden.

De dichtbundel

• Titel: Als je goed om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is: gedichten voor kinderen van alle leeftijden
• Gekozen door: Tine van Buul en Bianca Stigter
• Inleiding: Kees Fens
• Illustraties: Annelies Alewijnse, Joep Bertrams, Wim Bijmoer, Marga Bosch van Drakestijn, Jenny Dalenoord, Friso Henstra, Annemie Heymans, Margriet Heymans, Pieter Holstein, Jan Jutte, Mart Kempers, Ted van Lieshout, Mance Post, Harriët van Reek, Peter van Straaten, The Tjong Khing, Peter Vos, Leo Vroman, Fiep Westendorp, Francien van Westering en Juliette de Wit
• Uitgeverij: Querido, Amsterdam, Nederland
• Publicatiejaar: 1990
• Aantal pagina's: 233
• Genre: kinderboeken, gedichtenbundels
• Leeftijd: volwassenen en kinderen vanaf 8 jaar

De samenstellers van 'Als je goed om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is'

Tine van Buul

Tine Buul is geboren in 1919 en werkte tot aan haar pensioen als directeur van uitgeverij Querido. Zij heeft onder andere de gedichtenbundel 'Een visje bij de thee', met daarin gedichten van Annie M.G. Schmidt, samengesteld.

Bianca Stigter

Bianca Stigter is geboren in 1964 en heeft geschiedenis gestudeerd. Daarna is zij gaan werken voor het NRC Handelsblad.

Werkwijze samenstellers

Volgens de samenstellers zijn de gedichten geschikt voor kinderen of voor volwassenen en soms voor allebei. Ze zijn allemaal geschreven door Nederlandse en Vlaamse auteurs. De gedichten zijn in het algemeen van na 1945, alleen als de samenstellers een gedicht van voor die tijd echt onmisbaar vonden, hebben ze het toch opgenomen. 'Als je goed om je heen kijkt ...' bevat geen historisch overzicht, maar een persoonlijke selectie van Tine van Buul en Bianca Stigter. Jonge kinderen kunnen al uit deze bundel worden voorgelezen, oudere kinderen er hun eigen keuze aan gedichten uit maken en volwassenen kunnen ervan leren dat poëzie helemaal niet moeilijk hoeft te zijn.

Met dit boek wordt een selectie gedichten aangeboden die in elke levensfase interessant is om te lezen. Daarbij is de indeling in negen afdelingen van belang. Binnen deze indeling zijn de gedichten zo gerangschikt dat ze samen de loop van een dag, een jaar en een leven suggereren. Binnen elke afdeling zijn de gedichten daarnaast nog gerangschikt per onderwerp. Bij de bronvermeldingen van de verschillende gedichten zijn de paginanummers opgenomen, om het zoeken binnen de bundel te vergemakkelijken. Er is ook korte informatie opgenomen over de auteurs van de gedichten en een register op titel en op eerste regel.

De inleiding van de bundel

De inleiding van 'Als je om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is', is geschreven door literatuurcriticus Kees Fens. Hij vertelt in het algemeen wat gedichten zijn, waar ze over gaan en waarom je ze zou moeten lezen. Hij benoemt verder wat het voordeel is van gedichten lezen met jonge kinderen.

Daarnaast zoomt Kees Fens in op de dichtbundel 'Als je om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is'. Hij geeft daarbij aan dat het een bundel is met heel veel onderwerpen, geschikt voor alle leeftijden, een bundel die je volgens hem wegwijs kan maken in de wereld van gedichten en die niet zo snel zal vervelen. Hij raadt aan om het boek niet van voor naar achter te lezen, maar steeds een stuk eruit te pakken.

Aan het einde van de inleiding geeft Kees Fens het advies om eerst het gedicht 'Lezen' van Leendert Witvliet te lezen, om erachter te komen wat er kan gebeuren als je de hele dichtbundel leest.

Voorbeelden van opgenomen gedichten in de bundel

• De ontdekking, K. Schippers (waarnaar de bundel vernoemd is);
• De sprookjesschrijver, Annie M.G. Schmidt;
• Ik voel me ozo heppie, Joke van Leeuwen;
• Ik ben kwaad, Hedwig Schmits;
• Dikkertje Dap, Annie M.G. Schmidt;
• De heks van Sier-kon-fleks, Annie M.G. Schmidt;
• Ik heb het niemand in de klas verteld, Karel Eykman;
• De mummie Toet, F.L. Bastet;
• De heksenschool, Marga Bosch van Drakesteijn;
• Rekenen op rijm, Annie M.G. Schmidt;
• Poep- en piesmenuet, Hans Dorrestijn;
• Er is een boek, Ienne Biemans;
• Lezen, Leendert Witvliet;
• Ooh had ik maar een bootje, Martin Bril;
• Drie ouwe ottertjes, Annie M.G. Schmidt;
• Wie verliefd is gaat voor, Karel Eykman;
• Ik ben lekker stout, Annie M.G. Schmidt;
• Sebastiaan, Annie M.G. Schmidt;
• De Knispadenzen, Han G. Hoekstra;
• Het fluitketeltje, Annie M.G. Schmidt;
• Het spook Spagetti, Nannie Kuiper;
• De wim-wam reus, Annie M.G. Schmidt.

Annie M.G. Schmidt

Een groot aantal gedichten in deze bundel is van de bekende en populaire schrijfster Annie M.G. Schmidt, geboren in 1911. Naast gedichten heeft zij ook vele verhalen geschreven voor kinderen. Bekend zijn bijvoorbeeld de verhalen over de buurkindjes Jip en Janneke, Wiplala, Minoes, Pluk van de Petteflat en Otje.

Tijdloze klassiekers voor jong en oud

Ook al is deze bundel al van 1990, de gedichten spreken nog steeds aan. Het betreft veelal klassiekers die nog altijd bij veel kinderen en volwassenen een glimlach op het gezicht zullen toveren. Wat dat betreft klopt de titel '... gedichten voor kinderen van alle leeftijden' precies en het is dan ook niet gek dat het boek nog gewoon verkrijgbaar is bij boekhandels en bibliotheken. De gedichten van Annie M.G. Schmidt zijn rijkelijk vertegenwoordigd, ze blijven leuk om (voor) te lezen, hoe jong of oud je ook bent. Opvallend is dat haar gedichten zo tijdloos geschreven zijn dat ze zelfs de jeugd van nu aanspreken, ondanks dat de taal wat ouderwets aandoet en digitale media in de inhoud totaal ontbreken. Bij de oudere generaties zullen de gedichten een feest der herkenning oproepen, want wie is er niet opgegroeid met 'Dikkertje Dap' en 'De heks van Sier-kon-fleks'. Ook de illustraties zijn herkenbaar en vormen een mooie aanvulling op de gedichten.

Favoriete gedichten uit deze bundel zijn onder andere het gedicht over de spin Sebastiaan en het poep- en piesmenuet, het laatste vooral omdat kinderen er zo hartelijk om kunnen lachten. Het titelgedicht is goed gekozen en nodigt uit om verder te lezen.
Omdat deze bundel gedichten bevat rondom alle dagen van het jaar en verschillende fases in het leven, is het ook heel goed mogelijk om een gedicht te vinden voor speciale thema's, gelegenheden of gebeurtenissen. Doordat sommige gedichten wat ouderwets taalgebruik hebben, zullen ze niet allemaal geschikt zijn, maar iets passends zal in de meeste gevallen zeker wel te vinden zijn.

Kortom, deze bundel is een aanrader om (voor) te lezen voor jong en oud, op elk gekozen moment van de dag, in het jaar, of in het leven.