recensie

Grillroom Jeruzalem - P.F. Thomése

Dit boek werd geschreven door P.F. Thomése nadat hij met een schrijversdelegatie een bezoek had gemaakt aan Palestijnse gebieden in 2010. Het bezoek was er om ''humanitaire'' redenen en voor de Nederlandse media. Voor een groot deel van de reis was dan ook een filmploeg aanwezig om de reacties van de delegatieleden vast te leggen op camera.

Achtergrond

De schrijversdelegatie bestond uit Jan Siebelink, Rosita Steenbeek, Antoine Bodar en P.F. Thomése en werd vergezeld door een filmploeg van de NRCV. Ze waren uitgenodigd door de UCP, United Civilians for Peace. Deze organisatie is pro Palestijns en nodigt vaker delegaties uit om ze op de hoogte te stellen van de situatie in het gebied. Hiervoor zijn onder andere delegaties geweest van Nederlandse cabaretiers en andere BN'ers, zoals de rapper Ali B.

De schrijver van Grillroom Jeruzalem studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en was hierna een tijd werkzaam als redacteur bij het Eindhovens Dagblad. Schaduwkind (2003) wordt tot nu toe als zijn beste roman beschouwd. Het zorgde voor zijn eerste internationale doorbraak. Het schrijven van Grillroom Jeruzalem nam drie maanden tijd in beslag en ving aan na het bezoek aan de Palestijnse gebieden.

Verhaal

Thomése beschrijft het bezoek van de schrijversdelegatie als een soort verslag. Ze gaan van de ene naar de andere plek onder begeleiding van hun gids. Onder andere bezoeken ze Bethlehem, Hebron, Jeruzalem en de Gazastrook. Zo dineren ze met geestelijk leiders en stellen ze vragen aan een Amerikaanse jood, die maar weinig tijd voor ze heeft. Dit gebeurt overal zo; de joden hebben een gesloten houding. Ze lijken niet blij te zijn met de bezoekers uit het Westen en gedragen zich wantrouwend tegenover de cameraploeg, die ze negatief kan neerzetten in de media. Palestijnen zijn weinig te bekennen; de joden doen zelfs alsof ze niet bestaan. Als je ze ernaar vraagt zeggen ze:''do you mean the Arabs?'' In de Gazastrook komen de schrijvers op een basisschool voor meisjes, waar ze een beetje ongemakkelijk iets over zichzelf vertellen. Een paar meisjes willen contact houden via social media, om meer te weten te komen over het leven buiten de Gazastrook; zelf mogen ze namelijk de grens niet over. Het volgende adres in de gazastrook is dat van een stervende psycholoog. Ook dit bezoek is maar van korte duur. Niet lang hierna is het afgelopen. Het eindigt met een drankje, geserveerd door een Russisch meisje, op een terrasje in Bethlehem.

Stijl

Het boek is op een cynisch humoristische manier geschreven. Wanneer je het leest heb je het gevoel dat de schrijver bijna niks of niemand serieus neemt. Zijn houding tegenover de schrijvers met wie hij reist, de Palestijnen, de Joden en ook de geestelijk leiders komt bijna spottend over. Ik vermoed dat de schrijver met deze schrijfstijl wilde aangeven dat het moeilijk is een gepaste houding te vinden in een onbegrijpelijke situatie, zoals die in Israël. Als dit echter werkelijk zijn bedoeling is geweest dan is de boodschap niet goed overgekomen. Het boek staat zo in het teken van de spottende grapjes dat de sfeer er eentonig van wordt. Er zit dan ook geen enkel hoogtepunt in het verhaal. Continu wordt beschreven waar de delegatie naartoe gaat en dat voor alles weinig tijd is. Ondertussen probeert Thomése zoveel mogelijk mensen belachelijk te maken. Ook als het niet de bedoeling was van de schrijver om deze boodschap over te brengen blijft het spottende karakter overdreven. De beschrijvingen komen ietwat respectloos over en lijken eerder te wijzen op bepaalde zwakheden in het karakter van de schrijver dan op die van anderen. Hiermee wil ik niet zijn persoonlijkheid aanvallen of zijn kwaliteiten als schrijver betwijfelen; maar ik denk dat de stijl van dit boek beter kan.

Inhoud

Naar eigen zeggen had de schrijver niet het idee dat hij met schrijven iets kon toevoegen aan Jeruzalem. Het is immers het ''dichtst beschreven'' stukje land op aarde. Toch heeft hij zich na het bezoek gezet aan het schrijven van Grillroom Jeruzalem. Nu is de vraag of hij toch iets heeft kunnen toevoegen aan de literatuur met zijn beschrijvingen van zijn ervaringen in Israël. Naar mijn mening niet echt. Al wat wordt beschreven is bekend terrein: onoplosbaar conflict, slachtoffers die beulen zijn geworden etc. Er worden geen interessante historische feiten of nieuwe ontwikkelingen omtrent de situatie aan het licht gebracht. Het kan dus niet worden gezegd dat het een uniek boek is dat iets nieuws te zeggen heeft. Maar juist omdat het boek redelijk algemene informatie geeft kan het wel interessant zijn voor degene die over het onderwerp nog niets weet.

Perspectief

Wanneer een boek qua inhoud of literaire stijl wat minder is, kan het toch goed zijn door een goed verwoord en oorspronkelijk perspectief van de schrijver. Bij Grillroom Jeruzalem is ook dit niet het geval. Het verwoordt een visie zoals veel westerse mensen die hebben: waar zijn ze hier in vredesnaam mee bezig, ik ben blij dat ik hier niet woon.

Conclusie

Ik kan dit boek niet aanbevelen aan mensen die op zoek zijn naar een literair hoogstaand boek of een boek dat een nieuw licht werpt op informatie die ons al bekend is. Maar voor de lezer die nog weinig weet over de situatie in de Palestijnse gebieden kan Grillroom Jeruzalem dienen als een goed te lezen introductie tot dit onderwerp.