recensie

Prachtige fantasy: Amber (Roger Zelazny)

De reeks Amber van Roger Zelazny speelt zich af in het magische Amber, de enige echte wereld en werkelijkheid, waarvan al het andere slechts een afspiegeling is. Een magische wereld, met magische gebeurtenissen en machtige prinsen van Amber en Chaos, die van de ene schaduwwereld naar de andere kunnen reizen

De wereld van Roger Zelazny: Amber

In de reeks 'Amber' heeft Roger Zelazny een wereld geschapen vol magie en betovering. Stel je eens voor, dat de werkelijkheid, zoals wij die kennen, slechts een afspiegeling is. In de reeks Amber heeft auteur Roger Zelazny dit idee uitgewerkt tot een wervelende reeks van tien fanstasy-romans, waarin de magische gebeurtenissen zich in hoog tempo afspelen. Het magische koninkrijk Amber is de echte wereld, de basis van alles. Amber werpt zijn schaduwen overal om zich heen, schaduwwerelden die op Amber lijken, maar het net niet zijn. Hoe verder je van Amber af komt, hoe vervormder de schaduwwerelden zijn. Aarde is in dit verhaal niets anders dan één van de vele schaduwwerelden.

De schaduwwerelden

In een schaduwwereld leven allerlei wezens, die in meer of mindere mate op mensen en dieren lijken. Natuurwetten zijn niet in alle schaduwwerelden hetzelfde, en ook de tijd verloopt in diverse schaduwen langzamer of juist veel sneller. De meeste mensen leven in één bepaalde schaduw en hebben geen weet van andere schaduwen of werelden. Het is niet zomaar mogelijk om van de ene schaduwwereld naar de andere te reizen, tenzij je de nodige magische gaven hebt.

Reizen tussen schaduwwerelden

De machthebbers van Amber hebben dat vermogen. Ze zijn in staat om schaduw te manipuleren. Door elementen toe te voegen aan een wereld, of eraan te onttrekken, verplaatsen ze zich van de ene schaduwwereld naar de andere. Amber is het ultieme magische koninkrijk, een rijk gebaseerd op een bepaalde orde. Aan de andere kant van de machten liggen de Hoven van Chaos, waarvan de machthebbers ook schaduw kunnen manipuleren alsof het simpele materie is.

Tekenen van Macht

Basis voor de macht van Amber is het Patroon, symbool van orde. Alleen als je het bloed van Amber in je aderen hebt, ofwel van koninklijke bloede bent, kun je het patroon gaan. Je loopt dan letterlijk een patroon, dat op de bodem van het koninklijke paleis te zien is. Het gaan van het patroon vraagt een zware fysieke en mentale inspanning. Ben je niet van koninklijke bloede, dan overleef je het niet. Maar, als het is gelukt, levert je dat extra mogelijkheden om met schaduw te werken of je te verplaatsen.

Patroon en Logrus

Dworkin, afkomstig van de Hoven van Chaos, heeft op aanwijzingen van de Eenhoorn het koninkrijk Amber en het Patroon gecreëerd. De tegenhanger van het Patroon in de Hoven van Chaos is de Logrus, gesymboliseerd door de Slang, het eeuwige veranderlijke.

Evenwicht

Elk systeem is gebaat bij een zekere mate van evenwicht. Ook de machten van Amber en de Hoven van Chaos, de Eenhoorn en de Logrus zoeken naar de balans en liefst naar een licht overwicht. Tegen die achtergrond strijden de prinsen van Amber en de Hoven hun persoonlijke strijd. Wat ze doen is daarom niet alleen in hun eigen belang, de machten manipuleren hen om de dingen te doen ten gunste van het grotere geheel. Hiermee krijgt het verhaal een extra dimensie.

Communicatie

In Amber bestaat er niet de elektronische communicatie, zoals wij die kennen. In plaats daarvan wordt gecommuniceerd met troeven, die eruit zien als speelkaarten. Op zo’n kaart is een magische afbeelding van een persoon of plaats gemaakt. Door je te concentreren kun je met iemand in contact komen, en zelfs je naar die persoon of plaats transporteren. Wie bedreven is in het vervaardigen van deze troeven, kan ook op andere materialen afbeeldingen maken met dezelfde magische eigenschappen.

Macht

Het koninkrijk Amber wordt geregeerd door Oberon, zoon van Dworkin. Oberon leidt een uitbundig huwelijks- en liefdesleven, wat resulteert in verschillende prinsen en prinsessen. Probleempje is, dat niet alle kinderen in wettelijke huwelijken zijn verwerkt, of dat huwelijken later wettig zijn verklaard of juist onwettig. Dat maakt het maken van een duidelijke opvolgingslijst erg ingewikkeld. De prinsen en prinsessen van Amber hebben bijzondere eigenschappen. Ze zijn nagenoeg onsterfelijk, hoewel ze in het gevecht gedood kunnen worden. Ze hebben een bijzonder herstellingsvermogen. Waar een normaal mens weken nodig heeft om van bepaalde verwondingen te genezen, kan dat bij prinsen van Amber een kwestie van uren of enkele dagen zijn. Op het moment dat Oberon verdwijnt, zijn er verschillende troonpretendenten. In de eerste boeken van de serie volgen we een van de prinsen, Corwin.

Corwin

Volgens zijn eigen zeggen, is Corwin de aangewezen prins om zijn vader op te volgen. Daar zijn verschillende broers en zussen het niet mee eens. Met wisselende coalities proberen de prinsen de macht naar zich toe te trekken. Niet meteen, het duurt vele jaren voor ze besluiten dat er nu toch echt een opvolger voor Oberon moet komen. Corwin heeft lange jaren op de schaduw Aarde doorgebracht, maar verliest door allerlei ongelukken zijn geheugen. Later zal blijken dat de oorzaak van al die ongelukken in de familiesfeer gezocht moeten worden. Corwin weet met hulp van broer Random in allerlei omzwervingen de weg naar Amber terug te vinden, waarbij zijn geheugen terugkomt. Er breekt een machtsstrijd uit, waarbij Corwin de troon probeert te veroveren. Lastig, want broer Eric gaat bijna gekroond worden.

Koning van Amber

Het zal Corwin niet, of toch maar héél even, lukken koning van Amber te zijn. Eric wordt gekroond en Corwin wordt in de cel gegooid, nadat zijn ogen worden uitgebrand. Gelukkig is het herstelvermogen van prinsen van Amber groot, en uiteindelijk groeien de ogen terug. Ogen zijn moeilijk, dus dat duurt wel een jaar. Corwin ontsnapt en in de volgende gevechten wordt Eric uitgeschakeld. Maar dan duikt koning Oberon toch weer op. Oberon probeert de orde te herstellen, ook het Patroon van Amber is beschadigd geraakt. Het zal Oberon lukken, maar ten koste van zijn leven. Uiteindelijk wil Corwin geen koning meer zijn. De Eenhoorn kiest Random als nieuwe koning.

Corwin en Merlijn

In de eerste vijf boeken volgen we Corwin, zijn strijd, zijn gedachten. We beleven de boeken vanuit het personage Corwin, alles is geschreven in de ‘ik’-vorm. In de tweede vijf boeken volgen we op dezelfde manier zijn zoon Merlijn, op aarde computerexpert. Hij is de zoon van Corwin, en daarom van koninklijke bloede, en de dochter van Dara van de Hoven van Chaos. Hij is daardoor in staat zijn lichaam te vormen en is bovendien een kundig magiër. De gebeurtenissen in de tweede vijf delen worden steeds magischer van karakter. Merlijn is op het gebied van de troonsopvolging in Amber zowel als in de Hoven van Chaos een interessante speler. Qua karakter lijken Corwin en Merlijn veel op elkaar. Dezelfde humor, dezelfde relativering en dezelfde vastberadenheid. Dat de schrijver de zoon van Corwin de naam Merlijn heeft gegeven is natuurlijk een knipoog naar de legendarische magiër met dezelfde naam uit de tijd van Koning Arthur. De naam Merlijn duidt dan op meer dan de identificatie van een persoon, het wordt een verwijzing naar grote magische krachten en een strijd tussen het goede en het kwade.

Locaties

Het verhaal speelt zich af in verschillende schaduwwerelden, waaronder Lorraine, Avalon en Aarde. Daarnaast uiteraard in Amber en in de Hoven van Chaos. Er zijn veel passages in verschillende schaduwwerelden, maar die zijn niet allemaal voorzien van een naam.
De belangrijkste schaduwen van Amber, waar ook nog een bruikbare schaduw van het Patroon aanwezig is, is de onderwaterwereld Rebma, en de luchtstad Tir-na Nog'th, die overigens alleen bij nacht en maneschijn te betreden is.

De delen

De eerste vijf delen

• De negen prinsen (Nine Princes in Amber, 1970)
• Het vuur van Avalon (The Guns of Avalon, 1972)
• Het woud van de eenhoorn (Sign of the Unicorn, 1975)
• De hand van Oberon (The Hand of Oberon, 1976)
• Hoven van Chaos ( The Courts of Chaos, 1978)

De tweede vijf delen

• Het spel van Merlijn (Trumps of Doom, 1985)
• Bloed van Amber (Blood of Amber, 1986)
• Een teken van Chaos (Sign of Chaos, 1987)
• Ridder van Schaduw (Knight of Shadows, 1989)
• Prins van Chaos (Prince of Chaos, 1991)

Snelheid

De reeks Amber, zoals die door Roger Zelazny (1937-1995) is gecreëerd, is een kleurrijke en wervelende aaneenschakeling van gebeurtenissen, vol humor en spanning. In de eerste delen lijkt het verhaal zich nog rustig te ontwikkelen, voor de lezer is het verloop van de gebeurtenissen nog goed te volgen. Dat is prettig, omdat naast de loop der gebeurtenissen de lezer moet worden ingewijd in het idee van Amber, Patroon en schaduwwerelden. Naarmate echter de reeks vordert, gaat het verhaal steeds sneller en wordt het snel complexer. Intriges, flashbacks, door elkaar lopende verhaallijnen maken dat je er je aandacht bij moet houden. Het is een topper op het gebied van fantasy, en zeker aan te bevelen.

Gegevens

De omnibus-reeks Amber is in Nederland uitgegeven bij uitgeverij Het Spectrum, Utrecht.
De delen van deze omnibusreeks:

Amber omnibus 1

• De negen Prinsen
• Het vuur van Avalon
• Het woud van de eenhoorn

ISB-nummer:90 274 6710 6

Amber omnibus 2

• De hand van Oberon
• Hoven van Chaos
• Het spel van Merlijn

ISB-nummer: 90 274 6841 9

Amber omnibus 3

• Bloed van Amber
• Een teken uit Chaos

ISB-nummer: 90 274 7208 4

Amber omnibus 4

• Ridder van Schaduw
• Prins van Chaos

ISB-nummer: 90 274 7369 2