recensie

Boekrecensie: Problemski Hotel

“Sportief: een truus die bekaf is wanneer ze de auto laat staan en met de fiets naar het werk gaat maar die drie minuten per dag op haar hometrainer trapt, of een halfuur per week met een al even hopeloze vriendin aan yoga doet terwijl ze zich spiritueel concentreert op de kilo’s in de hoop dat deze zullen verdwijnen.” Maqsood legt Bipul het jargon van dateadvertenties uit na zijn afspraakjes in Danszaal Cassanova. Hij is wanhopig op zoek naar een vrouw, een kans op een vrij bestaan buiten het asiel. Identiteitskaart

• Titel: Problemski Hotel
• Auteur: Dimitri Verhulst
• Uitgeverij: Contact
• Genre: licht drama
• Verschijningsdatum: 2003

Echte fictie

Zo gaat het spijtig genoeg niet alleen met het fictieve personage Maqsood, maar ook met mensen van vlees en bloed. Dit leerde Dimitri Verhulst toen hij zich voor het Vlaamse tijdschrift Deus ex Machina enkele dagen liet opsluiten in het asielcentrum AZC van Arendonk. Problemski Hotel is een fictief verhaal dat tot stand kwam door gebeurtenissen uit de realiteit.

Life in heaven

Problemski Hotel is in se een verzameling van gebeurtenissen die aantonen hoe het leven eraan toegaat wanneer een pakje sigaretten het hoogste goed is en naar de kerk gaan de ultieme vorm van tijdverdrijf is. Pechvogel van dienst is de Ethiopiër Bipul Masli, een voormalige fotograaf die door de rebelopstanden zijn vaderland moest verlaten. Hoewel hij had gehoopt op een rooskleurigere toekomst, komt hij terecht in een Belgisch asielcentrum. Dat is waar Verhulst ten tonele verschijnt. Hij beschrijft enkele belangrijke en minder belangrijke momenten uit de levens van zijn “collega’s” en doet dat met verve, want hoewel het boek enkele wrange en volwassen thema’s bekleedt, weet hij het verhaal opvallend luchtig te houden met zijn typische, niet al te fijnzinnige humor.

Fantastic Four

Bipul Masli leert in zijn jarenlange verblijf in het asiel namelijk enkele wel zeer speciale individuen kennen. Allen hebben ze echter hetzelfde doel: het behalen van positieven om eindelijk dit vreselijke leven achter zich te kunnen laten. Maqsood, die in de inleiding al werd aangehaald, is een goedgelovige ( lees: ongelooflijk naïeve ) man, die al snel bevriend wordt met Bipul. Maqsood probeert op elke mogelijke legale manier uit het asiel te ontsnappen. Ook volgen we enkele momenten uit het leven van de Oekraïense Igor, voormalig profbokser en de meest gevreesde man van het hele asiel. Er komen nog heel wat unieke personen in het verhaal voor maar de laatste persoon die in het boek uitvoerig haar zegje mag doen is Lídia. Hoewel ze nog niet meerderjarig is, koestert ze wederzijdse gevoelens voor Bipul. Dit leidt tot enkele ongemakkelijke voorvallen, maar Verhulst weet deze te camoufleren door erover te schrijven als het alledaagse leven, en laat dat nu net het grootste pijnpunt van dit – voor de rest zeer genietbare – boek zijn.

Identiteitscrisis

Het is namelijk zo dat Dimitri Verhulst het ene moment als een geweldige auteur de details van het moment in zich opneemt en ze neerpent met grote virtuositeit, maar enkele zinnen later met constructies komt aanlopen die een amateur zou kunnen verzinnen. Ik begrijp dat hij twee stijlen wil combineren, – en enkele keren slaagt hij daar ook in – maar soms lijkt het alsof hij niet goed weet welke richting hij uit wil. Dit is heel jammer omdat het verhaal op deze manier soms zijn geloofwaardigheid verliest. Dit hekelpunt is echter het enige probleem bij dit boek en dat wil al heel wat zeggen.

Verhulst vs. Aristoteles

Tenzij je de afgelopen jaren in een grot zonder enige vorm van media hebt geleefd, zal je ongetwijfeld weten dat Verhulst geen onbekende is in de wereld van de literatuur en dat is ook te merken in dit boek. Aristoteles (voor al die grotbewoners: een beroemde Griekse filosoof ) zei ooit: “Het geheel is meer dan de som der delen” en het mag duidelijk wezen dat dit boek een voorstander is van dat citaat. Problemski Hotel telt 23 hoofdstukken die gemiddeld 4 pagina’s lang zijn en hoewel je op zich kan beginnen in een hoofdstuk naar keuze, begint het boek naar het einde toe toch als een echt samenhangend geheel aan te voelen en hierdoor kan Verhulst bij mij op heel wat sympathie rekenen. Hij vertelt namelijk bijzonder veel in dit toch wel korte boekje, zonder ooit de essentie te vergeten: het grauwe leven in het asiel.

Stressvakantie

Zoals eerder vermeld, lijkt het alsof Verhulst op sommige momenten niet weet op welke manier hij iets moet verwoorden. Toch is er één constante factor tijdens al deze beschrijvingen: humor, of beter gezegd: cynisme. Dat is maar goed ook, want anders zou het verhaal te zwaar worden door al het leed dat de asielzoekers kennen. Een goed voorbeeld van dit cynisme is – buiten de dateadvertenties – de manier waarop Verhulst na een tijdje de maaltijden beschrijft: “Het zijn boterhammen met brood, dat was lang geleden.” Een ander voorbeeld is de eigenlijke titel van het boek. Deze verwijst naar een boek dat één van de asielzoekers, Pius, schrijft tijdens zijn verblijf in het asiel. Hij is de enige die geniet van zijn “vakantie” en heeft daarom besloten om een reisgids te maken die iedereen wegwijs maakt in het asiel: Problemski Hotel. Een greep uit het aanbod: “Uitstapjes naar de wc’s, de Dienst Vreemdelingenzaken, containerterminals en andere bestemmingen die beslist een bezoekje waard zijn.” Je hoort het al: humor alom. Verhulst is de koning van het cynisme en dat beseft hij ook. En met deze lofzang zou ik mijn bespreking willen afsluiten, want ondanks de mindere punten blijft het resultaat een boek om niet te missen. Verplichte literatuur, zelfs voor asielzoekers!