Hoe maak je papier-maché - papierpulp

Hoe maak je papier-maché - papierpulpVolg je fantasie en maak figuren of objecten van papier-maché uit papierpulp. Werken met papier-maché geeft snel resultaat en is erg eenvoudig te maken van krantenpapier. Knutselen met papier-maché is geschikt voor het hele gezin; een leuk, creatief knutselidee voor de vakantietijd of surprise voor Sinterklaas en kerst. Papier-maché is goedkoop, je kunt er echte kunstwerkjes van maken door decoratie en afwerken met plakkaatverf, acrylaatverf en/of gesso (kalk). Drie methoden om papierpulp te verwerken tot een kunstwerk van papier-maché.

Papier-maché of papierpulp - Herkomst en techniek

De Franse term papier-maché is letterlijk vertaald ‘gekauwd papier’. Papier-maché wordt vaak gebruikt om een creatieve of kunstzinnige techniek aan te duiden. Handvaardigheid en knutselen met dit materiaal is eenvoudig en geeft snel hele mooie resultaten; er zijn de meest prachtige kunstwerkjes mee te maken en het kan op velerlei manieren en ondergronden toegepast worden. Papier-maché is een techniek waarbij je werkt met in een oplossing van water en plakmiddel gedrenkt (kranten)papier.

Chinese papier-maché - Draak
Het schijnt dat de Chinezen in de oudheid de papier-maché techniek al toepasten bij het creëren van de alom bekende grote draken, die ze meevoerden in hun processies en optochten, tijdens bepaalde feestelijke of ceremoniële aangelegenheden. Heden ten dage zie je nog steeds deze draken bij de viering van het Chinese Oud en Nieuw. Sinds die oude tijd tot op de dag van vandaag heeft het werken met papier-maché of papierpulp een aanzienlijke verandering ondergaan en is het in talloze variaties qua samenstelling en toepassing gebruikt.

Basismateriaal papier-maché

Het basismateriaal voor papier-maché is papierpulp van krantenpapier, water en lijm. Je kan volgens drie verschillende technieken papier-maché maken. In alle gevallen is het basismateriaal krantenpapier, alleen is de verwerking in basis anders, afhankelijk van het object dat je wilt gaat maken of van de ondergrond die je gebruikt om het papier-maché te vormen.

Basismateriaal Krantenpapier
Papierpulp kun je het beste maken van krantenpapier, omdat kranten het beste water absorberen en dit papier-maché geeft van goede kwaliteit. Bovendien is het goedkoop en kranten heb je altijd bij de hand; wie heeft er nu geen krantjes in huis? Verder lever je ook nog een bijdrage aan het milieu door te recyclen!
Lijm - Kleefstof Plaksel
Gebruik òf een kleefstof uit pva-lijm, behangerslijm/behangersplaksel òf een lijmsoort die sterk houthoudend is. Meng de kleefstof met water, totdat deze dik wordt en je vingers aan elkaar plakken als je ze erin steekt en je ze pas met enige moeite weer van elkaar kunt krijgen.

Papier-maché maken - Drie verschillende manieren

Papier-maché maken methode 1
Dompel het krantenpapier gewoon in zijn geheel (intact) in het aangemaakte mengsel van water en kleefpasta, die je in een schaal of kom hebt gedaan. Als het krantenpapier goed doordrenkt is, vouw je het vervolgens op een bepaalde manier, gebogen, in een waaiervorm of een muizentrap, oftewel naar keuze in de vorm die je zelf wilt of nodig hebt. Gebruik eventueel een mal om de gewenste vorm alvast te krijgen.

Papier-maché maken methode 2
Knip of scheur het krantenpapier in kleine snippers en leg dit een paar uur in een bak met (alleen) water. Haal het na een paar uur weken uit het water en wring de substantie goed uit om het overtollige water te verwijderen. Vermeng vervolgens de snippers met plaksel of kleefpasta en leg het hoopje op een werktafel. Dit is een tamelijk klevende substantie, maar het is goed te verwerken als je het eerst een tijdje goed kneedt om de pulpmassa zo compact mogelijk te maken. Als je een hele fijne brij wilt, kun je de snippers met het plaksel in een blender, keukenmachine of een mixer doen. Maak voldoende pulp om het gewenste object te kunnen maken.

Hele fijne papierhulp
Met de fijne papierpulp die na het blenderen of mixen ontstaat, kun je net zo makkelijk en mooi figuurtjes maken als met leem, klei of plasticine. Sterker nog, papierpulp heeft grote voordelen in vergelijking met klei en plasticine. Papier-maché is namelijk veel goedkoper, het wordt tamelijk hard na droging en is heel goed geschikt om te verven met een plakkaatverf of acrylverf.

Papier-maché maken methode 3
Maak eerst van dun karton, toiletrol, keukenrol, bal, oude bloempot, ballon, ijzerdraad of ander object een basisvorm; het geraamte voor het te maken figuur. Wanneer je de basisvorm van het figuur klaar hebt, bekleed je deze met stukjes in plaksel gedompeld krantenpapier. Wanneer de hele basisvorm is beplakt, laat je het drogen en wacht tot echt alle vocht verdwenen is. Tot slot een laagje van drie millimeter papierpulp aanbrengen, bereid volgens het procedé dat bij methode 2 is beschreven. De laatste laag kun je vormen, vorm geven of ‘boetseren’ tot de meest karakteristieke trekken ontstaan. Het droogproces moet je niet forceren, maar op natuurlijke wijze laten gaan. Als je het droogproces versnelt door het figuur bijvoorbeeld dicht bij de verwarming of een andere warmtebron te zetten, loop je het risico dat het papier loslaat of het figuur zijn oorspronkelijke vorm verliest.

Afwerking met gesso en lijmlaag

Als het papier echt helemaal droog is, kun je een laagje gesso aanbrengen. Dit is een handje witkalk vermengd met witte lijm. Dit mengsel moet je aanbrengen als het nog soepel is. De gesso moet dik genoeg zijn om het hele oppervlak te bedekken. Wanneer de gessolaag goed droog is, kun je de oneffenheden met een fijn schuurpapiertje bijwerken. Het schuren moet je wel heel voorzichtig doen, want anders krijg je diepe groeven in het papier en mogelijk ook gaten, omdat het figuurtje hol is en niet bestand tegen al te veel druk. Hoe gladder je het figuurtje wil hebben, hoe meer gessolagen je op moet brengen en polijsten. Als het goed gepolijst is, is het bijna niet te onderscheiden van echte klei of keramiek. Het resultaat kun je nog versterken door het te schilderen.

Decoreren - Verven en afwerken van papier-maché

Om de papier-maché werkstukjes te decoreren en verfraaien kun je het beste plakkaatverf of acrylaat verf gebruiken. Meng bij de plakkaatverf voor gebruik een hoeveelheid kleefpasta, waardoor de figuurtjes enigszins vochtbestendig worden en dit laagje zorgt er ook voor dat het een (zijde)glans krijgt. Acrylaat verf is direct te gebruiken en hoeft niet aangelengd te worden. Ter bescherming kun je een transparante lak aanbrengen, of afhankelijk van het gewilde resultaat tamponeren met een kleurbeits (white-washed).

Lees verder

© 2007 - 2025 Jvd, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Vanaf 2021 is InfoNu gestopt met het publiceren van nieuwe artikelen. Het bestaande artikelbestand blijft beschikbaar, maar wordt niet meer geactualiseerd.
Voorbeelden van leuke Sinterklaas surprisesPakjes avond komt er weer aan. Veel gezinnen vieren deze avond met het geven van surprises aan elkaar. Maar een Sinterklaas surpri…
De leukste Sinterklaas Surprises van papier-maché
De leukste Sinterklaas Surprises van papier-machéIn de maand november begint al de voorbereidingen op de geheimzinnige periodes rondom Sinterklaas en kerst. De tijd van het maken…
Knutselen met Pasen (ei, lammetje, narcis, kip)
Knutselen met Pasen (ei, lammetje, narcis, kip)Bij feesten horen knutsels, zo is er genoeg te verzinnen om Pasen nog leuker te maken. Naast het eieren versieren kun je samen met…
Bronnen en referenties
  • Knutselen met leer en papier-maché. Creatief. Helmond: Kampen
  • Eigen aanvullingen
Reacties
Jessica, 01-07-2017
Ik zou graag met mijn overtollig papier een notitieboekje maken, is het mogelijk om nieuw bruikbaar papier te vormen en hoe?Reactie infoteur, 08-07-2017
Helaas weet ik niet hoe je dit het beste kunt doen Jessica. Lijkt me lastig om het papier voor het boekje op de juiste dikte te krijgen.

Mvg
Elien, 01-01-2017
Hoi ik wil graag een beertje maken als kerstcadeautje voor een vriendin maar hoé maak je dat eigenlijk?

alvast bedankt Elien VanaekenReactie infoteur, 02-01-2017
Beste Elien,

Gebruik -afhankelijk van de maat die je voor ogen hebt- eerst mallen voor het hoofd, lichaam e.d. met een bal, ballon, proppen papier omwikkeld met plakband etc. Werk dit af met de papierpulp.
De armen, benen, staartje en oren kun je "boetseren". Verwerk in deze lichaamsdelen een stukje ijzerdraad, zodat je dit later in het lichaam kunt steken en vervolgens de aanhechtingspunten af kunt smeren met papierpulp (voorzichtig bij gebruik van ballonnen)

Mvg
Edwin, 07-07-2015
Ik wil graag een knots maken zoals een holbewoner graag advies.Reactie infoteur, 09-07-2015
Gebruik een lange ballon, eventueel in combinatie met een peervormige ballon, als basis Edwin. Vervolgens bouw je dit op met de papier maché.

Groet
Henny, 08-01-2013
Hallo ik wilde iets vragen, ik wil graag een lamp maken van papier-maché maar met verschillende kleuren papier net zo iets als mozaïeken. Moet ik eerst een doorzichtig papier of plastiek gebruiken en dan met kleuren op plakken? Wat kan ik het best gebruiken hiervoor, het moet wel licht door laten. Hoop iets te horen al vast bedankt. HennyReactie infoteur, 09-01-2013
Beste henny,

Als je voldoende doorschijning van het licht wilt, kan je het beste doorzichtig gekleurd papier gebruiken in een aantal variërende lagen om een mooie verstrooing van het licht te krijgen.
Een bestaande lampenkap beplakken kan ook een mogelijkheid zijn. Met andersoortig plastic oppassen voor brandgevaar / hitte van de lamp.

Mvg
Evelien, 26-12-2012
Kan je ook schilderen op een kom die gemaakt is van papier mache want ik had er eerst plastiekfolie rond gedaan dan paper mache en dan de kom eruit gehaalt.
Maar nu zou ik hem willen schilderen maar in mijn kom in de binnenkant zit er plastiek die ik er niet afkrijg.
Moet ik dan eerst nog een laag papier machee aanbrengen en dan schilderen of hoe kan ik dat het beste doen.
Groetjes evelienReactie infoteur, 30-12-2012
Beste Evelien,

Je zou het aanbrengen van een extra laag papier-maché aan binnenzijde kunnen proberen. Hoop dat dit geen hechtingsproblemen geeft.
De droge papier-maché kan je b.v. met een latex of andere watergedragen verf schilderen, waarna je deze -na droging- met een watergedragen transparante lak of beits af kunt werken om extra bescherming te krijgen.

Mvg
Marjolein, 21-11-2011
Hallo,
Ik had een vraagje, ik wil graag een paardrij laars maken van papier mache. Is dit mogelijk als ik als ondergrond een rubberlaars neem en dan eerst de ene helft en als het droog is de andere helft van de laars! Ben benieuwd.
Vriendelijke groet Marjolein GijsbersReactie infoteur, 22-11-2011
Beste Marjolein,

Ik denk dat je beter eerst een 'mal' kunt maken van kippengaas of iets dergelijks, of eerst een model van karton dat je later afwerkt.
Als je de laars als mal gebruikt krijg je de wreef, hak en de overgang naar de kuit m.i. nooit goed.

Succes - Mvg
Freddy, 27-05-2008
Bedankt, helder en duidelijk, groet freddyReactie infoteur, 23-08-2008
@ Freddy, jij bedankt voor je positieve reactie!
Groetjes van Sila (auteur artikel)
Leon, 05-04-2008
Artikel is helder en duidelijk. mis een verwijzing om handschoenen te dragenReactie infoteur, 09-04-2008
@ Leon, bedoel je handschoenen vanwege de viezigheid (plakkerigheid) of heb je mogelijk een ervaring met huidirritatie of een allergische reactie?

Groeten van Sila (auteur artikel)