Hoe valt mijn manuscript op voor een uitgeverij?

Je hebt een boek geschreven. De laatste letters zijn getikt, je hebt het nog eens doorgelezen en je hebt je laptop tevreden dichtgeslagen. Je blijft tegen jezelf zeggen dat het een meesterwerk is, je bent ervan overtuigd dat het de bestsellerlijst zal halen. Dat niet alleen, het zal zelfs op nummer één eindigen! Maar hoe kom je daar? Met het opsturen van je manuscript naar een uitgeverij heb je de grootste kans. In deze tijden krijgen uitgeverijen talloze manuscripten binnen en ze komen allemaal op de beruchte 'slush pile'. Wat moet je doen om boven de anderen uit te steken en op te vallen?

De slush pile

Ongevraagde manuscripten

Wekelijks krijgen grote uitgeverijen tientallen, soms honderden ongevraagde manuscripten binnen. Onder ongevraagde manuscripten vallen de manuscripten die vaak zijn geschreven door amateurs en beginnende schrijvers die nog nooit een boek hebben uitgegeven. Gevraagde manuscripten zijn van de grotere schrijvers die al vaker boeken hebben uitgegeven en onder een contract staan bij een uitgeverij.

Eén procent

Alle ongevraagde manuscripten komen op een hele grote stapel terecht, de 'slush pile'. Een of meerdere redacteurs gaan stuk voor stuk elk manuscript af tot er eens iets bij zit wat veelbelovend is. Nu is het voor veel beginnende schrijvers de vraag hoe je uitsteekt boven de rest, hoe je dat laatste beetje enthousiasme kan opwekken bij de redacteurs. Veel uitgeverijen zeggen dat ze vaak per jaar maar één procent van de hele slush pile uitgeven. Dus laten we zeggen dat een uitgeverij in een jaar 1.500 manuscripten binnenkrijgt. Daarvan worden er maar 15 uitgegeven.

Het manuscript

Natuurlijk moet je een goed manuscript hebben om te worden uitgegeven. Hier zijn een aantal dingen waar je op kunt letten bij het schrijven en herschrijven van het manuscript.

Scènes

In veel verhalen zitten er hoofdstukken waar een hoop wordt uitgelegd. Bijvoorbeeld over het verleden van de hoofdpersonen. In dit soort hoofdstukken is het belangrijk dat je niet te snel van scène wisselt zonder het goed uit te werken. Als je wel snel wisselt kan het zo zijn dat de lezer zich minder in kan leven in de hoofdpersoon en het creëert een afstand tussen het verhaal en de lezer. Zorg dus dat je scènes genoeg uitwerkt om die afstand klein te houden.

Show, don't tell

Iemand die al wat langer schrijft zal ongetwijfeld hebben gehoord van deze regel. Ondanks dat het misschien een moeilijke regel is om te begrijpen is het wel een van de belangrijkste regels. Het zorgt voor een sfeer en de lezer kan zich dan beter inleven in het verhaal. De regel komt hier op neer: in plaats van te zeggen 'Hij is boos.' kun je ook zeggen 'Hij kneep zijn ogen samen, balde zijn vuisten en liep rood aan.' Zonder droog te zeggen dat de persoon boos is kun je ook laten zien dat hij boos is. Dit is ook een manier om een personage een eigen karakter en trekjes te geven.

Datums en tijdstippen

Vermijd het noemen van datums en tijdstippen, voor de lezer is het negen van de tien keer niet belangrijk of iets op de 5de of 6de augustus gebeurde. Je kunt bijvoorbeeld wel zeggen dat het avond is en dat de zon al is ondergegaan, maar je hoeft dan niet te zeggen dat het elf uur 's avonds is.

Het opsturen naar een uitgeverij

De uitgeverij

Voordat je het naar elke uitgeverij in Nederland opstuurt moet je wel wat onderzoek doen. Het is namelijk niet zo dat elke uitgeverij elk boek uit elke categorie zomaar uitgeeft. Bijna elke uitgeverij is gespecialiseerd in zijn eigen categorie. Zo geeft uitgeverij 'The Crime Compagnie' alleen maar thrillers uit en heeft het dus weinig zin om een autobiografie naar die uitgeverij te sturen. Hoeveel boeken een uitgeverij van elke categorie kan uitgeven heet 'het fonds'. Het fonds van een uitgeverij bestaat dus bijvoorbeeld uit thrillers en detectives, en bij een andere uitgeverij bestaat het uit non-fictie autobiografieën. Doe van tevoren dus goed onderzoek naar welke uitgeverij boeken uitgeeft die qua categorie bij jouw manuscript past.

Wees duidelijk in je brief

Vaak vraagt een uitgeverij bij het insturen van je manuscript om een inleidende brief. In deze brief is het de bedoeling dat je iets over jezelf vertelt en waar het manuscript over gaat. Het is van belang dat je vooral duidelijk bent en niet te moeilijk gaat schrijven. Veel mensen maken de fout interessante woorden te gebruiken om zo op te vallen, maar voor veel redacteuren is dit een afknapper. Stuur het gewoon op in een normale envelop. Niet knutselen en ook niet onderspuiten met parfum. Hou het simpel bij de kern. Wie ben jij, waar gaat het over, waarom heb je het geschreven, waarom nu?

Geen taalfouten

Lees de inleidende brief nog eens goed door op taalfouten voor je hem opstuurt. Als er veel fouten in je brief staan zal een redacteur aannemen dat ook het manuscript vol fouten staat en zal het sneller weg worden gelegd. De kansen worden dan een stuk kleiner. Een goede foutloze brief zorgt voor overzicht en voor een schone verzorgde brief.

Verdere tips

Hieronder zijn nog een paar tips samengevat, om het beste uit je manuscript en de uitgeverij te halen. Ook staan hieronder nog wat dingen die je in je achterhoofd moet houden bij het insturen van een manuscript.

Schrijfstijl

De schrijfstijl is een belangrijk punt waar veel redacteurs naar kijken. De schrijfstijl is de taal waarmee de schrijver schrijft. Gebruik je veel korte zinnen of juist veel lange zinnen? Gebruik je veel bijvoeglijke naamwoorden of hou je het juist heel zakelijk? Elke stijl heeft iets bijzonders en kan leiden tot een goed boek, alleen het is vooral van belang dat je niet halverwege je manuscript ineens verandert van schrijfstijl.

Het boekidee

Er zijn natuurlijk al miljoenen boeken uitgegeven, in de hele wereld. De kans is er dat jouw manuscript al eens is uitgegeven. Het is dus van belang dat jouw boekidee origineel is en niet afgezaagd. Er zijn veel manuscripten die ontzettend op elkaar lijken, ook al is het verhaal misschien net iets anders. Zo zijn er bijvoorbeeld veel boeken waarin een bepaalde gebeurtenis ervoor zorgt dat de hoofdpersoon zijn hele leven om moet gooien. Wees dus origineel.

Nog niet honderd procent klaar

Hou bij het insturen in je achterhoofd dat je manuscript nog niet perfect hoeft te zijn. Het is namelijk zo dat er nog veel wordt veranderd aan jouw manuscript als je eenmaal door de slush pile bent gekomen. Er zullen hoofdstukken worden geschrapt en er zullen hoofdstukken bij moeten komen.

Zorg voor een haakje

Dit klinkt misschien vaag, maar het komt hierop neer: zorg ervoor dat er een reden is om jouw manuscript uit te geven. Is er bijvoorbeeld iets in het nieuws over een afgebrande flat en jouw boek gaat over iemand wiens huis is afgebrand, dan is dat een goede reden om het uit te geven, omdat het recent is.

Contacten

Jouw manuscript komt een stuk makkelijker door de slush pile als je iemand in de schrijfwereld kent. Als je bijvoorbeeld bij een uitgeverij wordt aangeraden door een bekende schrijver zal jouw manuscript zeker voorrang hebben. Nu is het niet altijd makkelijk een netwerk op te bouwen en veel mensen te kennen. Zoek bijvoorbeeld een baan bij een boekhandel of een uitgeverij.

Mik niet te hoog

Er bestaat natuurlijk altijd de kans dat jouw manuscript alsnog wordt afgewezen. Als dit gebeurt kun je er altijd nog voor kiezen om het op te sturen naar een iets minder grote uitgeverij. Daar zullen je kansen hoger liggen.

Met deze tips en informatie zou het moeten lukken om een goede brief te schrijven en enigszins op te vallen bij een uitgeverij. Wie weet staat jouw manuscript over een jaar wel op nummer één in de bestsellerlijst!