recensie

Boekrecensie: Elke Morgen Nieuw – het Achttiengebed

'Elke Morgen Nieuw – het Achttiengebed' (1978) is een boek uitgebracht door de B. Folkertsma-Stichting voor Talmudica. Het Achttiengebed (Amida) is één van de centrale Joodse gebeden. Aan de hand van dit gebed wordt de lezer ingeleid in de rijke gedachtewereld van duizenden jaren Jodendom. Er zijn talloze rabbijnse commentatoren rond dit gebeden geweven. Het boek staat vol gelijkenissen en midrasjiem. Dankzij de Nederlandse vertaling van het Achttiengebed is het boek voor iedereen toegankelijk.

Gegevens

• titel: Elke Morgen Nieuw – Inleiding tot de Joodse gedachtewereld aan de hand van het shemoné esre (het Achttiengebed)
• auteurs: D.J. van der Sluis, P.J. Tomson, D.J. van Uden en W.A.C. Whitlau
• jaar: 1978
• uitgever: Folkertsma-Stichting voor Talmudica

Gegevens over het boek 'Elke Morgen Nieuw'

Het boek beschrijft het Achttiengebed, één van de centrale gebeden uit de Joodse eredienst. Ook geeft het inzicht in de wereld van het Joodse gebed in het algemeen. Eerst wordt het Achttiengebed globaal in zijn totaliteit behandeld. Daarna wordt dieper ingegaan op allerlei aspecten van het gebed. Dit proces wordt herhaald bij elke zegenspreuk. Het Achttiengebed wordt op verschillende manieren benaderd. Er is een historische benadering. Er wordt hierbij gekeken naar hoe de tekst van het gebed is ontstaan. Verder worden de veranderingen die in de loop der tijd hebben plaatsgevonden besproken. En tot slot wordt gekeken welke verschillende versies bestaan en welke factoren daaraan bijgedragen hebben. Bij de interpretatieve benadering ligt het accent op het functioneren van het gebed in de gemeenschap. Dit komt tot uiting in de vele gebedscommentatoren en –interpretaties.

Het boek richt zich in eerste instantie op studenten en gestudeerden in de theologie en de menswetenschappen. Maar er zullen zeker ook andere mensen geïnteresseerd zijn in de rabbijnse denkwereld inzake menselijk gedrag en menselijke relaties.

Mening van Etsel

Dit boek is een echt studieboek over het Joodse gebed en de gedachtewereld daar achter. Er wordt duidelijk en goed uitgelegd hoe het boek te gebruiken. Het boek hoeft niet van voren naar achteren te worden gelezen. Er zijn verschillende ingangen en doorsteken mogelijk. Dit zal afhangen van interesse en voorkennis. Zo geeft de inleiding een overzicht over bidden en het gebed binnen de Joodse traditie; hoofdstuk 1 geeft een globaal overzicht van het Achttiengebed; hoofdstuk 3 geeft een snelle oriëntatie over inhoud en structuur van een individuele zegenspreuk; in hoofdstuk 5 staat informatie over de halacha en de geschiedenis van het Achttiengebed.

Je hoeft geen Hebreeuws te kennen om toch het Achttiengebed te kunnen bestuderen. Alle Hebreeuwse teksten worden vertaald.

Mooi is dat de afzonderlijke zegenspreuken zowel kort als uitgebreid verklaard worden. De korte verklaring is als het ware een samenvatting van de uitgebreidere verklaring en geeft de essentie weer van de zegenspreuk. In de langere verklaringen komen meer midrasjiem en gelijkenissen voor.

Het Achttiengebed is overigens een goed voorbeeld van een formuliergebed. Heeft het zin om na te praten wat anderen hebben geformuleerd? Ja, in dit geval zeker omdat het Achttiengebed geformuleerd is door Joodse wijzen die beter kunnen formuleren dan de gemiddelde mens in een zelf geïmproviseerd gebed kan. Volgens Abraham Heschel is het goed “dat er woorden zijn die zijn geheiligd door eeuwen van gebed, door de eerlijkheid en en liefde van veel generaties.” Het is veel beter een formuliergebed uit te spreken dan een gebed uit opwelling. Weliswaar moet het gebed uit het hart komen, maar het vermogen van de mens om te bidden moet wel getraind worden. Volgens Maimonides heeft het geformuleerde gebed als doel “ons te leren dat er mogelijkheid is om ons in het gebed tot God te wenden” en “ons op te voeden tot het spontane, vrije gebed.” Wie het Achttiengebed dus dagelijks drie keer reciteert zal uiteindelijk een beter spontaan, vrij gebed op kunnen zeggen.

Ga voor uitgebreide literatuur, audio's en video's over het Achttiengebed, naar: Chabad - Amidah.

Lees verder

• Bidden: Startpagina - Het Joods gebed / bidden in het Jodendom (special)
• Het Achttiengebed: de dynamiek van het gebed
• Joods gebed: het Achttiengebed (Amida) – tekst