Oorsprong van het schaken

Het schaken is een oud bordspel. Het wordt door mensen vaak gespeeld. De meesten spelen voor plezier in de club, thuis op een schaakbord of op het internet. Er zijn talloze sites waar je online tegen andere spelers kunt spelen. Er zijn maar enkele schakers die het schaken voor hun beroep kunnen uitoefenen. Het spel kent ook verschillende kampioenschappen zoals het nationale, het regionale of wereldkampioenschap. Ook zijn er veel kleinere toernooien die worden georganiseerd. De beste speler anno 2015 is Magnus Carlsen. Hij is de regerende wereldkampioen en heeft een ranking ruim boven 2800 punten. Maar van waar komt dit zo populaire spel en hoe is het ontstaan?

Wat is het schaakspel

Het schaakspel bestaat al lang. Het wordt gespeeld door twee spelers: een witte speler en een zwarte speler. Deze benaming wordt natuurlijk gebruikt voor de kleur van de stukken. De ene speler speelt met de lichtgekleurde stukken (de witte stukken) de andere speler speelt met de donker gekleurde stukken (de zwarte stukken). Elke speler heeft 16 stukken. Dit zijn 8 pionnen, 1 koning, 1 dame of koningin, 2 paarden, 2 lopers en 2 torens. Het spel wordt gespeeld op een bord met 64 vakjes. Het bord is vierkant en heeft afwisselend donkere en lichtgekleurde velden. Heeft men een bord met 100 vakjes dan heeft men een dambord en geen schaakbord vast.

De oorsprong van het spel

Hoe het schaakspel is ontstaan weet men niet zeker. Wel was er een versie bekend, die ontstaan is rond 600 voor Christus in Noord-India. Via China en Perzië is het spel toen naar de westerse wereld gekomen. Het spel dat het eerst gekend is als een soort schaakspel heet Chaturanga. Het was een spel dat werd gespeeld op een bord van 8 bij 8 velden. Het spel had zes stukken. Er zijn stemmen die zeggen dat het oorspronkelijk met dobbelstenen werd gespeeld. Door de dobbelstenen werd dan bepaald met welk stuk er gespeeld moest worden. Men denkt dit omdat er toevallig zes speelstukken in het spel zitten en een dobbelsteen zes vlakken heeft. Maar waarschijnlijk beslisten de spelers van het spel zelf hun zetten.

Het oude schaakspel is gebaseerd op de militaire praktijk van de Indiaanse legers. Het was ook de favoriete tijdverdrijf van de Indiaanse heersers. De namen van de stukken waren toen anders. Men had er de Rajah of de koning en de Mantri (de belangrijkste raadgever van de koning). Dit stuk werd soms ook wel vizier genoemd. Het leger werd gepresenteerd door voetvolk, cavalerie, strijdwagens en olifanten. Men kon niet altijd oorlog voeren en in tijden van vrede schepten de heersers van India er plezier in om de oorlog gewoon na te spelen. Dit was dan niet op het slagveld, maar in de vorm van dit spel.

Het spel veranderde in de loop van de tijd. Voordat het naar Europa kwam was er al veel veranderd. De veranderingen duurden voort tot de vijftiende eeuw. Zo was de dame vroeger maar een zwak stuk niet te vergelijken met het sterke stuk dat het nu is. Ze kon toen maar een veld vooruit gaan. De veranderingen die het spel onderging gedurende de eeuwen was bedoeld om het vertrouwd te maken voor de Europeanen. De Rajah werd de koning, de Mantri de dame, het voetvolk werden de pionnen. De cavalerie veranderde in paarden, de strijdwagens werden de torens en de olifanten werden lopers. Na deze wijziging is het spel onveranderd gebleven.

De legende van het schaakspel

Het schaakspel kent ook een legende. Zo was er een koning die zich verveelde. Hij schreef een wedstrijd uit om een spel te bedenken waarmee hij zijn tijd kon doden. De winnaar werd rijkelijk beloond. Zo was er een koopman die het schaakspel voorstelde aan de koning. De koning was hier zo verrukt over dat hij de man wilde belonen. De man weigerde de beloning. Volgens hem was het schaakspel te waardevol om daarvoor beloond te worden. Het was voor hem voldoende dat de koning plezier had in zijn spel.

De koning voelde zich beledigd en zei de man dat hij de beloning moest zeggen die hij wilde. Vervolgens zei de man dat er op er op het eerste vakje van het bord 1 graankorrel gelegd moest worden. Op het tweede moesten er twee, en op het derde 4, enzovoort gelegd worden. Uiteindelijk moest er zo een groot aantal graankorrels gelegd worden dat er genoeg was om heel de wereld te voeden. Het ging om meer dan een miljoen graankorrels.