Voorleestoestel: Documenten voorlezen met spraak

Een voorleesapparaat of voorleestoestel is een compact en zelfstandig toestel met krachtige spraakuitvoer. Het is in staat om allerlei soorten documenten voor te laten lezen voor een slechtziende of blinde gebruiker. Een aantal toestellen zijn tafelmodellen maar er zijn ook meer draagbare toestellen op de markt te vinden. Dankzij dit eenvoudig te gebruiken hulpmiddel kan de blinde of slechtziende gebruiker meedraaien in de maatschappij.

• Uiterlijk
• Werking
• Talen en stem
• Andere opties
• Draagbare opslagmedia
• Harde schijf en opslagcapaciteit
• Aankoop toestel

Uiterlijk

Er zijn diverse toestellen op de markt te vinden. De meesten zijn erg eenvoudig van design. Alle componenten zijn geïntegreerd in één elegante behuizing met een paar voelbare en/of verlichtende knoppen aan de voorzijde.

Werking

Met een simpele druk op de knop start de gebruiker al met het laten voorlezen van tekst. Hij dient bijgevolg niet eerst een hoop ingewikkelde en lange instructies van buiten te leren. Al wat de slechtziende of blinde gebruiker hoeft te doen, is het blad met de tekst op het glas van de scanner leggen en de rest doet het voorleestoestel zelf. De gebruiker met visuele handicap heeft totaal geen computerkennis nodig om dit voorleesapparaat te bedienen. Juist daarom is dit toestel erg geschikt voor oudere blinden en slechtzienden of blinden en slechtzienden die niet graag met een computer met aanpassingen wensen te werken. Het voorleesapparaat detecteert automatisch de oriëntatie van het blad op het scannerglas. Het maakt hiervan vervolgens een digitale kopie en zet tot slot de tekst om in gesproken taal. De gebruiker is daarna in staat om de ingescande tekst op het interne geheugen van het voorleestoestel, de geheugenstick of een notitietoestel op te slaan. De gebruiker kan de snelheid en het volume aanpassen evenals de tekst pauzeren of door de tekst navigeren. De navigatie verloopt zoals een Daisy-structuur zodat de gebruiker woorden kan laten spellen en verder woord per woord, zin per zin, regel per regel, pagina per pagina kan bladeren. Verder vormt het lezen van tabellen geen probleem.

Talen en stem

Hoewel een voorleestoestel gemakkelijk is in gebruik, bevat hij toch vele functies. Het toestel heeft verschillende talen aan boord waaronder het Nederlands (Vlaams of Hoog-Nederlands) en meestal ook het Frans, Duits en Engels en/of andere talen. De gebruiker wisselt zo vlot manueel van taal naargelang de teksttaal, al zijn er ook diverse toestellen op de markt die de taal automatisch herkennen en meteen in deze taal voorlezen. Een voorleestoestel werkt met een krachtige en moderne spraakuitvoer die zeer aangenaam klinkt. De spraakuitvoer van alle stemmen klinkt zeer natuurlijk.

Andere opties

Draagbare opslagmedia

Sommige toestellen lezen enkel tekst voor, maar soms zijn er toestellen met nog extra opties aan boord. Zo is het mogelijk om een USB-pen aan te sluiten die een zeer grote opslagcapaciteit bezit. Het voorleesapparaat is dan in staat om de ingescande teksten door het voorleestoestel te laten omzetten naar MP3-bestanden die nadien op de MP3-speler beluisterd kunnen worden. Dit is enorm handig wanneer de slechtziende of blinde gebruiker de ingescande teksten op verplaatsing nog eens wenst te beluisteren, gezien de erg kleine afmetingen van een MP3-speler. Het converteren naar JPG- en TXT-bestanden is bij een aantal toestellen ook een optie. Daarnaast zijn er toestellen die aan te sluiten zijn aan een brailleleesregel of een notitietoestel zodat een blinde of slechtziende gebruiker de tekst mee kan volgen. De aansluiting met een brailleregel is met name interessant voor doofblinden of voor mensen die liever met braille werken. Een aantal toestellen zijn voor slechtzienden aan te sluiten op een beeldscherm. Er zijn overigens eveneens beeldschermloepen met spraak op de markt te vinden die hetzelfde principe hebben als een voorleestoestel dat aan een beeldscherm hangt.

Harde schijf en opslagcapaciteit

De voorleestoestellen beschikken over een enorm groot geheugen. De ingebouwde harde schijf kan een enorme hoeveelheid aan pagina’s opslaan die de gebruiker gemakkelijk terug oproept en kan laten voorlezen. Het opslaan van documenten is zeer eenvoudig. De slechtziende of blinde gebruiker spreekt gewoon de naam in voor het document via de geïntegreerde microfoon waarna hij op de respectievelijke bewaarknop drukt. Onder deze naam vindt de visueel gehandicapte gebruiker later dan zijn opgeslagen document terug. Bij elkaar horende documenten zijn op te slaan onder een hiervoor aangemaakte map. De gebruiker heeft de mogelijkheid om deze mappen te beheren (aanmaken, verwijderen, hernoemen). Voor de geavanceerde gebruiker is er ook de mogelijkheid om documenten en mappen te benoemen via karakterinvoer.

Aankoop toestel

Deze toestellen zijn aan te kopen bij een hulpmiddelenleverancier. De aanschaf van het toestel is heel persoonlijk, afhankelijk van de kwaliteit van de tekstherkenning, de functionaliteit, de snelheid, de gebruiksvriendelijkheid en de wens om eventueel te werken met een ander opslagmedium of een externe brailleleesregel of een beeldscherm. Het is goed om op voorhand deze toestellen onafhankelijk te testen om te zien of dit een meerwaarde biedt op de behoeften van de blinde of slechtziende persoon. Hij moet ook kijken of het toestel alle soorten documenten kan voorlezen die hij nodig heeft, bijvoorbeeld ook complexe documenten zoals rekeninguittreksels, prijslijsten, catalogi enzovoort.

Lees verder

• Lezen in braille, grootletterdruk en gesproken lectuur